Page 11 - ISSUE27_SEPTEMBER
P. 11

W W W . H E A L T H A D D I C T . C O M




         ด้วยควำมสงสัยรูปแบบอำกำรปวดท้องของผู้หญิงไทย Health Addict เลยได้ไปท�ำกำรส�ำรวจและพูดคุยกับผู้หญิงวัยท�ำงำนอำยุระหว่ำง 23-40 ปี จ�ำนวน 51 คน ถึงอำกำรปวดประจ�ำ
         เดือนของแต่ละคน ซึ่งจำกกำรรวบรวมข้อมูลและท�ำกำรจัดกลุ่มออกมำคร่ำวๆ ท�ำให้เรำพบว่ำ อำกำรปวดประจ�ำเดือนของผู้หญิงที่เรำได้ท�ำกำรส�ำรวจนั้นมีอยู่ประมำณ 4 รูปแบบหลักๆ
         คือ ปวดเฉพำะวันแรก (41%), ปวดมำกกว่ำหนึ่งวัน (24%), ปวดทุกวันที่มีประจ�ำเดือน (4%) และไม่ปวดเลย (31%)

         จุดนี้ยิ่งท�ำให้เรำสงสัยหนักกว่ำเดิม ว่ำท�ำไมผู้หญิงถึงมีอำกำรปวดประจ�ำเดือน และปัจจัยที่ท�ำให้แต่ละคนมีรูปแบบกำรปวดที่ไม่เหมือนกัน เรำเลยขอพุ่งตัวไปคุยกับ พญ.ถนอมศิริ สติฐิต
         สูตินรีแพทย์ โรงพยำบำลพญำไท 2 เพื่อหำค�ำตอบเกี่ยวกับเรื่องนี้ให้หำยข้องใจกัน



       ปวดประจำ�เดือน...มีส�เหตุจ�กอะไรกันแน่
       ก่อนอื่นเรำมำท�ำควำมเข้ำใจรูปแบบของอำกำรกำรปวดท้องประจ�ำเดือน
       กันก่อน ซึ่งคุณหมอได้อธิบำยว่ำ ในทำงกำรแพทย์นั้นกำรปวดประจ�ำเดือน
       มีอยู่เพียง 2 รูปแบบ คือ


                   ปวดแบบไม่มีรอยโรค
                   (primary dysmenorrhea)
                   คืออำกำรปวดที่เกิดขึ้นตำมธรรมชำติของร่ำงกำย เกิด
                   จำกสำรเคมีที่เรียกว่ำ โพรสตำแกลนดิน (prostaglan-
                   dins) ซึ่งร่ำงกำยของเรำจะมีกำรหลั่งสำรตัวนี้เพื่อไป
                   กระตุ้นท�ำให้มดลูกบีบตัว เพื่อให้เยื่อบุโพรงมดลูกหลุด
                   ลอกออกมำเป็นประจ�ำเดือน



       ปวดแบบมีรอยโรค
       (secondary dysmenorrhea)
       เป็นอำกำรปวดที่จะเกิดจำกรอยโรคในร่ำงกำย เช่น
       มีเนื้องอกมดลูก มีกำรอักเสบในอุ้งเชิงกรำน หรือ              กินย�แก้ปวดประจำ�เดือน มีผลข้�งเคียงหรือเปล่�?
       มีเรื่องของเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ซึ่งรูปแบบนี้        หลำยคนแทบจะเป็นเพื่อนสนิทกับยำแก้ปวด “ยำในกลุ่มเอ็นเสด (NSAIDs หรือ non-ste-
       มักจะเป็นกลุ่มใหญ่ที่เรำพบเจอ                               roidal anti-inflammatory drugs) จะช่วยบรรเทำอำกำรปวดประจ�ำเดือนได้ค่อนข้ำงดี
                                                                   เพรำะเป็นยำที่ขัดขวำงกำรสร้ำงโพรสตำแกลนดิน ซึ่งเป็นสำเหตุของอำกำรปวดท้องประจ�ำ
                                                                   เดือน แต่ยังไงก็ต้องระวัง เพรำะยำในกลุ่มนี้บำงตัวอำจกัดกระเพำะอำหำรได้เหมือนกัน เพรำะ
                                                                   ฉะนั้นหำกจะทำนยำนี้ ควรจะต้องทำนหลังอำหำรทันที และก็ควรสอบถำมรำยละเอียดกำรใช้
                                                                   ยำจำกเภสัชกรผู้จ่ำยยำทุกครั้ง ที่ส�ำคัญที่คุณหมออยำกจะเตือนหนักๆ เลยก็คือ “ไม่ควรซื้อยำ
                                                                   มำรับประทำนเอง”

                                                                   ‘ย�คุมกำ�เนิด’ ล่ะ ช่วยลดอ�ก�รปวดได้มั้ย?
                                                                   “หลำยคนอำจจะเข้ำใจว่ำกำรทำนยำคุมก�ำเนิดท�ำให้อำกำรปวดประจ�ำเดือนหำยไปได้ นั่นเป็น
                                                                   เพรำะยำคุมก�ำเนิดจะไปยับยั้งกำรตกไข่ ซึ่งโดยปกติกระบวนกำรตกไข่ มันก็จะไปกระตุ้นสำร
                                                                   เคมีที่ท�ำให้มดลูกหดตัว ท�ำให้เกิดอำกำรปวดประจ�ำเดือนได้” พอจะเห็นภำพกันมำกขึ้นมั้ย มัน
                                                                   ก็เหมือนกับกำรที่เรำไปแก้ปัญหำที่ต้นทำง คือรู้ว่ำถ้ำมีกำรตกไข่ ก็จะมีสำรเคมีที่ท�ำให้มดลูก
                                                                   เกิดกำรหดตัว ซึ่งเมื่อมดลูกหดตัวก็ท�ำให้เกิดอำกำรปวดท้อง เพรำะฉะนั้นจึงมีกำรใช้ ‘ยำคุม
                                                                   ก�ำเนิด’ เข้ำมำช่วย ไม่ว่ำจะเป็นยำคุมก�ำเนิดแบบเม็ดส�ำหรับทำน แบบแผ่นแปะ แบบฝัง หรือ
                                                                   แบบฉีดยำ

       วิธีสังเกตอ�ก�ร!  ปวดแบบมีโรค vs. ปวดแบบไม่มีโรค            ข้อดีของ “ย�คุมกำ�เนิด” ที่มีม�กกว่�เรื่องปวดท้องประจำ�เดือน
       ทีนี้เรำจะรู้ได้ยังไงว่ำอำกำรปวดประจ�ำเดือนของเรำถูกจัดอยู่ในกลุ่มไหน นี่คือ  แล้วกำรกินยำคุมก�ำเนิดอย่ำงต่อเนื่องจะมีผลข้ำงเคียงหรือเปล่ำ? นี่อำจเป็นค�ำถำมที่เกิดขึ้นใน
       เช็กลิสต์ที่จะช่วยเช็กว่ำอำกำรปวดแบบนี้เข้ำข่ำยปวดแบบผิดปกติหรือเปล่ำ  ใจของสำวๆ ซึ่งคุณหมอก็ได้ให้ค�ำตอบว่ำ “ไม่มีผลข้ำงเคียงอะไรค่ะ เพรำะยำคุมก�ำเนิดเดี๋ยว
                                                                   นี้มันเป็นฮอร์โมนต�่ำและเป็นฮอร์โมนที่ค่อนข้ำงเหมือนธรรมชำติ กำรกินยำคุมก�ำเนิดนำนๆ มี
       1.ปวดแบบไม่มีรอยโรค คนกลุ่มนี้มักจะมีอำกำรปวดมำตั้งแต่ช่วงวัยรุ่นและ  ข้อดีคือป้องกันมะเร็งรังไข่และป้องกันมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกได้ แต่จะไม่สำมำรถป้องกันมะเร็ง
       มีอำกำรปวดเท่ำๆ เดิม ไม่ได้มีอำกำรปวดมำกขึ้น ซึ่งเป็นเรื่องปกติที่มีได้ในผู้  ปำกมดลูกได้ เพรำะฉะนั้นในผู้หญิงที่กินยำคุมก�ำเนิด ยังไงก็ควรต้องตรวจเช็กมะเร็งปำกมดลูก
       หญิงบำงคน                                                   อยู่ดี” ถึงยำคุมก�ำเนิดดูจะมีข้อดีอยู่มำก แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ควรต้องให้ผู้เชี่ยวชำญหรือเภสัชกรที่
                                                                   มีควำมรู้เป็นผู้จ่ำยยำและให้ค�ำแนะน�ำในกำรทำนที่เหมำะสม
       2. ปวดแบบมีรอยโรค ส่วนกลุ่มนี้มักจะเป็นหลังอำยุ 20 ขึ้นไป และเลเวล
       อำกำรปวดมักจะเพิ่มมำกขึ้นเรื่อยๆ จำกที่เรำอำจใช้แค่กระเป๋ำน�้ำร้อนหรือกิน  ก�รออกกำ�ลังก�ย...อีกหนึ่งท�งออกดีๆ ที่เห็นผลได้ทันต�
       ยำแก้ปวดวันสองวันก็หำย แต่หลังๆ กินยำแก้ปวดแล้วก็ยังไม่หำย แถมอำกำร  บำงครั้งกำรทำนยำมำกๆ ก็อำจส่งผลต่อตับไตได้ แต่ยังมีอีกหนึ่งวิธีที่ดูเวิร์กสุดๆ แถมยังเหมำะ
       ปวดยังรุนแรงมำกขึ้น บำงทีปวดจนไปท�ำงำนไม่ได้ หรือมีอำกำรอื่นร่วมด้วย   กับสำวๆ สำยเฮลธ์ตี้อย่ำงเรำๆ นั่นก็คือ ‘กำรออกก�ำลังกำย’ ซึ่งคุณหมอได้อธิบำยควำมสัมพันธ์
       เช่น                                                        ของกำรออกก�ำลังกำยกับกำรปวดประจ�ำเดือนให้ฟังว่ำ “กำรออกก�ำลังกำยจะท�ำให้ร่ำงกำย
       • ประจ�ำเดือนมำผิดปกติ คือรอบของประจ�ำเดือนเร็วกว่ำ 21 วัน หรือ   เกิดกำรหลั่งของสำรเอนโดรฟิน ซึ่งสำมำรถต้ำนฤทธิ์ของโพรสตำแกลนดินได้ ช่วยลดอำกำร
         ห่ำงเกิน 35 วัน                                           ปวดและท�ำให้กำรบีบตัวของมดลูกบีบตัวไม่แรงมำก” ซึ่งหลังจำกที่ได้พูดคุยกับสำวๆ หลำย
       • ประจ�ำเดือนมำมำกกว่ำ 7 วัน                                คนที่ก่อนหน้ำนี้มีอำกำรปวดท้องประจ�ำเดือนอยู่ตลอด แต่หลังจำกหันมำออกก�ำลังกำยแล้ว ก็
       • ปริมำณประจ�ำเดือนมำกผิดปกติ เช่น ต้องเปลี่ยนผ้ำอนำมัยทุก 2 ชั่วโมง    กลับไม่รู้สึกปวดอีกเลย
         หรือต้องเปลี่ยนผ้ำอนำมัยแถบกำวแบบ 40 ซม. มำกกว่ำ 3 ชิ้นต่อวัน
                                                                   ส�าหรับใครที่ปวดประจ�าเดือนมากๆ คุณหมอแนะน�าให้มาตรวจหาสาเหตุ ว่าอาการปวดเกิดจาก  A  D  D  I  C  T      |    11
       ซึ่งคุณหมอบอกเลยว่ำ ถ้ำใครที่มีอำกำรปวดเพิ่มมำกขึ้นหรือประจ�ำเดือนมำผิด  อะไร เกิดจากรอยโรคหรือเปล่า โดยคุณหมอจะท�าการตรวจภายใน หรืออาจท�าอัลตราซาวด์
       ปกติแบบนี้ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจหำสำเหตุของอำกำรปวดให้แน่ชัด ไม่  เพื่อดูต�าแหน่งของเนื้องอกมดลูก เพื่อท�าการวินิจฉัยและรักษาได้อย่างตรงจุด
       ควรปล่อยทิ้งไว้
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16