ฟอกสีฟัน (อาจ) ทำประสาทฟันเสียหายได้นะ จริงหรอ?

แม้จะไม่ได้เป็นพรีเซนเตอร์ยาสีฟัน แต่ก็อยากมีฟันขาวสว่างใสจะได้ดูน่ามอง เลยลองหลากหลายวิธีทั้งใช้เบกกิ้งโซดา เพราะมีข้อมูลงานวิจัยจากสถาบัน Journal of the American Dental Association ที่ยืนยันว่าการแปรงฟันด้วยเบกกิ้งโซดาจะทำความสะอาดคราบหินปูนภายในช่องปากและช่วยให้ฟันขาวสะอาด ไปจนถึงยาสีฟันชาร์โคล เพราะเชื่อว่าจะช่วยฟอกสีฟันให้ขาวขึ้นได้ สวนทางกับทีมวิจัยจากคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์ ในอังกฤษ และตีพิมพ์ในวารสารด้านทันตแพทยศาสตร์ British Dental Journal โดยพบหลักฐานบ่งชี้ว่า ผลิตภัณฑ์ยาสีฟันชาร์โคลที่กำลังได้รับความนิยมในปัจจุบันมักไม่มีส่วนผสมของสารฟลูออไรด์ที่ช่วยป้องกันฟันผุ แย่ละ! แล้วแบบนี้ที่บอกว่าการฟอกสีฟันจะทำลายประสาทฟันได้ก็อาจจะเป็นเรื่องจริงน่ะสิ



ฟอกสีฟัน เขาทำกันยังไง?
โดยปกติเนื้อแท้ของฟันไม่ใช่สีขาวอยู่แล้ว และยิ่งผ่านการใช้งานไปเรื่อยๆ สีของฟันก็จะยิ่งดูเหลืองขึ้น ทำให้หลายคนหันมาพึ่งการฟอกสีฟัน ซึ่งการฟอกสีฟันเป็นการใช้น้ำยาที่มีสารคาร์บาร์ไมด์เปอร์ออกไซด์ หรือไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ที่เข้มข้นประมาณ 40% ซึ่งสารชนิดนี้เป็นหนึ่งสารผสมในผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น ยาสีฟัน ยาย้อมผม โดยในทางการแพทย์ได้ถูกนำมาใช้ในการล้างแผล นำมาทาที่บริเวณฟันหน้า เพื่อทำให้สารสีหรือ Chromagen ที่อยู่ในเนื้อฟัน ซึ่งเป็นโมเลกุลใหญ่และทึบแสง แตกตัวเป็นสารที่โมเลกุลเล็กลงและโปร่งแสง ทำให้ฟันสว่างขึ้น หรือดูขาวขึ้น พูดง่ายๆ คือ เปอร์ออกไซด์ซึมเข้าไป เพื่อไปแตกโมเลกุลสีออกผิวฟันและเคลือบฟันยังคงอยู่เหมือนเดิม 

แต่! ฟอกสีฟัน (ผิดวิธี) อาจทำลายประสาทฟันได้ 
การฟอกสีฟันจะไม่เป็นอันตรายหากทำโดยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยเฉพาะผู้ที่ซื้อชุดฟอกสีฟันไปทำเองที่บ้าน อาจเกิดผลข้างเคียงที่กระทบต่อสุขภาพภายในช่องปากได้ เช่น การอักเสบ การเสียวฟัน การระคายเคือง ความเสียหายของประสาทฟัน ที่เกิดจากฤทธิ์กรดกัดกร่อนผิวฟัน ด้วยเหตุว่าฟันของเรามีลักษณะเป็นชั้น เริ่มตั้งแต่ชั้นนอกสุดคือชั้นเคลือบฟัน (Enamel) ตามด้วย ชั้นเนื้อฟัน (Dentin or Dentine) และชั้นในสุดคือ โพรงประสาทฟัน (Pulp chamber) ซึ่งน้ำมะนาวที่มีอยู่ในผลิตภัณฑ์ฟอกสีฟันบางชนิดจะมีฤทธิ์เป็นกรด ทำให้เมื่อได้รับในปริมาณมากและต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานจะส่งผลให้ชั้นเคลือบฟันถูกกัดกร่อนได้ โดยเมื่อชั้นเคลือบฟันบางจะส่งผลให้เกิดอาการเสียวฟัน และอาจทำให้เกิดฟันผุได้ง่าย



เสียวฟันจากการฟอกสี แบบนี้ประสาทฟันถูกทำลายแล้ว (ยัง?)
ในระหว่างการฟอกสีฟัน หรือภายหลังการฟอกสีฟัน อาจมีอาการเสียวฟันได้ จึงมักทำให้เกิดความเข้าใจผิดคิดว่าเป็นเพราะฟันบางลง แต่ที่จริงแล้วหากทำการฟอกสีฟันอย่างถูกวิธีโดนทันตแพทย์ อาการเสียวฟันที่เกิดขึ้นนั้นจะเป็นผลจากปฏิกิริยาของน้ำยาฟอกสีฟัน ที่เข้าไปสลายสารสีในเนื้อฟัน โดยดึงน้ำออกมาจากตัวฟัน ส่งผลให้ปลายประสาทเส้นเล็กๆ ที่อยู่ในตัวฟันถูกกระตุ้นให้ไวต่อความร้อนความเย็น ทำให้เกิดความรู้สึกเสียวฟันชั่วคราวได้ง่ายกว่าปกติ ซึ่งสามารถหายเองได้ในระยะเวลา 2-3 วัน นอกจากนี้ประสิทธิภาพการฟอกสีฟัน หรือความขาวของฟันหลังทำการฟอกสีจะขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ ได้แก่ ความเข้มข้นของสารฟอกสีฟัน ความสามารถในการแทรกซึมเข้าไปหาโมเลกุลสี ระยะเวลา และจำนวนครั้งที่สารฟอกสีฟันได้สัมผัสกับโมเลกุลสีในเนื้อฟัน

รู้แบบนี้แล้วค่อยวางใจได้หน่อยว่าถ้าฟอกสีฟัน...แบบถูกวิธีก็ไม่มีฟันบาง แต่ถ้าใจบาง นั่นก็อีกเรื่อง