อย่าทำงานบนภูเขาแห่งความโง่ รับมือ 'Dunning–Kruger Effect' ให้เป็น

“ถ้าคุณทะเลาะกับคนโง่คุณอาจไม่มีวันชนะ เพราะคนโง่จะหาเหตุผลโง่ ๆ มาให้รู้สึกว่าเขาชนะคุณแล้ว” ทุกคนคิดว่าประโยคนี้จริงแค่ไหน? หรือในสังคมการทำงานได้มีโอกาสเจอ “คนโง่แต่อวดฉลาด” บ้างมั้ย? วันนี้จะพาไปรู้จักจิตวิทยาอย่างหนึ่งของคนไม่เก่งแต่คิดว่าฉันนี่แหละที่สุดของจักรวาล!


บางทีก็สงสัยว่าทำไมคนไม่เก่งถึงคิดว่าตัวเองเก่ง?
สิ่งนี้อธิบายได้ด้วยทฤษฎีทางจิตวิทยาที่ชื่อว่า “Dunning-Kruger Effect” ที่เกิดจากการทดลองของนักจิตวิทยามหาวิทยาลัยคอร์เนล (Cornell University) อย่าง David Dunning และ Justin Kruger ได้ปิ๊งไอเดียนี้ขึ้นมาขณะดูข่าวโจรปล้นธนาคารแบบเปิดเผยหน้าตาเพราะเชื่อว่าทาน้ำมะนาวที่หน้าก็ทำให้ตัวเค้าล่องหนได้!? สุดท้ายแล้วก็โดนตำรวจรวบได้ง่าย ๆ ไปตามระเบียบ

งานวิจัยสรุปทฤษฎี Dunning-Kruger Effect ไว้ว่า “คนที่ไม่มีความสามารถจะประเมินคนอื่นด้อยกว่าตนเองเสมอ อาจเพราะไม่สามารถรับรู้ถึงความสามารถของตนเอง ในขณะที่คนมีความสามารถมักจะประเมินว่าตนเองไม่ได้เก่งไปกว่าคนอื่นสักเท่าไหร่” ซึ่งในทางจิตวิทยาสังคมจัดอยู่ในหมวดหมู่อคติทางปัญญา (Cognitive Bias)

เช็คลิสต์เรากำลังอยู่บน ‘ภูเขาแห่งความโง่’ รึเปล่า?
-   คิดว่าตัวเองถูกเสมอในสถานการณ์ที่มีความขัดแย้งไม่ว่าจะในที่ทำงานหรือที่ไหน มักจะเถียงอย่างหนักเพื่อให้ตนเองเป็นฝ่ายชนะโดยไม่สนใจเปิดรับความรู้ ความคิดเห็นใหม่ ๆ เลย เวลาแนะนำอะไรก็จะลำบากใจหน่อย
- ไม่ยอมรับในความผิดตัวเอง เมื่อมีความผิดพลาดเกิดขึ้น ถึงแม้จะเป็นฝ่ายผิดแต่คนพวกนี้ก็จะหาเหตุผลร้อยแปดเพื่อโยนความผิดให้คนอื่นเสมอและแทบไม่ได้เรียนรู้อะไรจากความผิดพลาดครั้งนั้น ๆ เลย
- อารมณ์รุนแรง ใช้ความรุนแรงกลบเกลื่อนเวลาอะไรไม่เป็นไปดั่งใจหรือเริ่มรู้สึกว่าควบคุมสถานการณ์ไม่ได้ เพื่อไม่ให้ดูว่าไม่สามารถทำสิ่งนั้นได้
-  ไม่สนใจความรู้สึกคนอื่น การช่วยเหลือเพื่อนฝูงและความเห็นอกเห็นใจเป็นสิ่งพื้นฐานของจิตใจ ก็น่าแปลกว่าคนพวกนี้มองว่าการที่เราทำอะไรให้ใครโดยที่ไม่ได้อะไรกลับมาถือว่าเป็นเรื่องแปลก

เมื่อทุกคนสามารถตกเป็นเหยื่อของ Dunning-Kruger Effect ควรทำยังไง? 
เพราะทุกคนสามารถตกเป็นเหยื่อได้หมดอ้างอิงจากงานวิจัยหลาย ๆ กลุ่ม เรื่องนี้สามารถเกิดขึ้นกับทุกเพศ ทุกวัยเพราะไม่มีใครสมบูรณ์แบบ 100% นั่นเอง ดังนั้นการแก้ปัญหานี้คงไม่สามารถมาจากการประเมินตัวเองได้แน่นอน ต้องอาศัยความช่วยเหลือจากคนรอบข้างด้วยซึ่งบางครั้งที่เค้าให้ความคิดเห็นกับเรามันอาจจะเป็นอะไรที่ฟังดูแล้วไม่น่าพึงพอใจ แต่เราควรนำสิ่งนั้นมาปรับปรุงและพัฒนาตัวเองให้เป็นเราในเวอร์ชั่นที่ดียิ่งขึ้น