เมื่อ ‘สมอง’ ไม่ได้มีแค่ 2 ซีก ... เรียนรู้วิธีพัฒนาเพื่อให้สมองทำงานได้เต็มศักยภาพกว่าที่เคย

ถ้าพูดถึงเรื่องสมอง ส่วนมากเรามักจะพูดถึงเรื่องของการทำงานของสมองซีกซ้าย สมองซีกขวา แต่วันนี้เราจะพาชาว HA มาลงลึกกับโครงสร้างของสมอง เพื่อที่จะได้รู้ว่าสมองส่วนไหนทำงานอย่างไร และเรามีวิธีพัฒนาระบบประสาทและสมองอย่างไรได้บ้างเพื่อประสิทธิภาพการทำงานไม่เสื่อมลงไปตามอายุที่เพิ่มมากขึ้น
 


สมอง...อวัยวะสำคัญของชีวิต
นอกจากหัวใจแล้ว สมองก็นับว่าเป็นอีกหนึ่งอวัยวะสำคัญที่ต้องใส่ใจมากเป็นพิเศษ สมองเป็นอวัยวะที่มีวิวัฒนาการมาอย่างต่อเนื่อง เพื่อความอยู่รอดของมนุษย์เรา ปัจจุบันนี้สมองจัดเป็นระบบที่มีความซับซ้อนที่สุดของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด สมองของมนุษย์เรานั้นเป็นศูนย์รวมของเซลล์นับแสนล้านเซลล์ ซึ่งแต่ละเซลล์ก็จะมีการเชื่อมโยงกันไปมาเหมือน Network ที่แผ่ขยายเต็มไปด้วยความซับซ้อน เมื่อเกิดการรับรู้ข้อมูลหรือได้รับแรงกระตุ้นจากภายนอก เซลล์สมองนี้ก็จะส่งข้อมูลออกมาในรูปแบบของกระแสไฟฟ้าผ่านจุดส่ง (Axon) และจุดรับ (Dendrite) โดยสมองจะเรียนรู้วิธีการที่จะปรับตัวอยู่ตลอดเวลา และเมื่อพูดถึงหน้าที่ของสมองนั้นอันดับต้นๆ ก็คงหนีไม่พ้นกระบวนการคิดและการจดจำ 

3 ส่วนของสมองกับการทำหน้าที่ที่ต่างกัน 
แม้ว่าสมองแต่ละส่วนจะทำงานสอดประสานกัน แต่เมื่อเจาะลึกลงไปถึงการทำงานของสมองแต่ละส่วนก็จะเห็นว่ามีหน้าที่หลักที่แตกต่างกัน โดยสมองของมนุษย์เราสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ส่วนหลักๆ คือ สมองส่วนหน้า (Forebrain) ซึ่งเป็นส่วนที่ใหญ่ที่สุด มีรอบหยักมากที่สุด และส่วนนี้สามารถแบ่งแยกย่อยได้อีกหลายส่วน เช่น Cerebrum ที่มีหน้าที่เกี่ยวกับการรับรู้ข้อมูล รวมทั้งการประมวลผลต่างๆ ทางประสาทสัมผัส เช่น การสื่อสาร การมองเห็น กระบวนการคิดและการจดจำ ต่อมาคือสมองส่วนกลาง (Midbrain) สมองส่วนนี้จะใช้ในการรับส่งกระแสประสาทระหว่างสมองส่วนหน้าและส่วนท้าย มีหน้าที่ควบคุมการมองเห็น การเคลื่อนไหวของดวงตาและการได้ยิน สุดท้ายคือสมองส่วนท้าย (Hindbrain) ที่ประกอบด้วย 3 ส่วนย่อย ทำหน้าที่ควบคุมเรื่องการทรงตัว ควบคุมกล้ามเนื้อ การเคลื่อนไหวใบหน้า ควบคุมการหายใจ รวมไปถึงควบคุมระบบประสาทอัติโนมัติ อย่างการเต้นของหัวใจ การหายใจ การย่อยอาหาร รวมไปถึงการยืดและหดตัวของเส้นเลือด

สมอง VS ความจำ
แน่นอนว่าเมื่ออายุเพิ่มขึ้น สมองเราก็ดูจะเสื่อมสภาพลงเหมือนอย่างอวัยวะอื่นๆ ของร่างกาย นั่นจึงเป็นเหตุผลว่าทำไมผู้สูงอายุถึงมักเจอกับปัญหาและความเจ็บป่วยทางด้านสมองกันค่อนข้างเยอะ เช่น โรคสมองเสื่อม พาร์กินสัน หรืออัลไซเมอร์ แต่ก็ไม่ใช่แค่อายุเท่านั้นที่เป็นปัจจัยทำให้การทำงานของสมองถดถอยลง พฤติกรรมก็เป็นอีกตัวการสำคัญ ดังนั้นเราสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรม รวมถึงหาตัวช่วยเพิ่มให้สมองกลับมาทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพได้ตั้งแต่เนิ่นๆ โดยไม่ต้องรอให้อายุมาก 

Frontex ตัวช่วยของคนขี้หลงขี้ลืม
ถ้าพูดถึงเรื่องการพัฒนาสมองเพื่อให้ห่างไกลจากความเสื่อมที่อาจเกิดขึ้นได้ เราเชื่อว่าหลายคนอาจจะคุ้นเคยกับพัฒนาผ่านกิจกรรมต่างๆ เช่น ฝึกคิด วางแผน หันมาออกกำลังกาย ฝึกทำกิจกรรมต่างๆ แต่นอกจากการฝึกให้สมองได้พัฒนาอยู่ตลอดเวลาแล้วนั้น ปัจจุบันนี้อาหารหรือวิตามินเสริมก็กลายเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของสมองให้กับเราได้โดยไม่ต้องรอให้อายุมาก อย่าง Frontex ก็เป็นอีกหนึ่งตัวช่วยที่รวบรวมสารสกัดคุณภาพที่เป็นที่ต้องการของสมองไว้ไม่น้อยเลยทีเดียว เช่น วิตามิน B6 B12 สารสกัดแปะก๊วย สารสกัดพรหมมิ รวมไปถึงเลซิทีน ที่ช่วยเสริมสร้างการทำงานของระบบประสาทและสมอง ป้องกันเซลล์ประสาทจากการถูกทำลายและชะลอความเสื่อมของสมอง รวมถึงเพิ่มประสิทธิภาพให้ระบบการไหลเวียนเลือดให้ดีมากยิ่งขึ้น ให้ออกซิเจนไปเลี้ยงสมองได้ตามปกติ

อย่าปล่อยให้สมองทำงานหนัก โดยไม่ได้รับการดูแล เพราะเมื่อถึงวันนั้น การฟื้นฟูใดๆ ก็อาจไม่สามารถเรียกศักยภาพที่เคยมีให้กลับคืน