รับมือภาวะซึมเศร้าหลังคลอดให้เป็น..ก่อนคิดฆ่าตัวตาย

อยู่ดีๆ ก็(อยาก)ร้องไห้...ถ้าสังเกตเห็นว่าคุณแม่มือใหม่คนไหนมีอาการแบบนี้ นี่ไม่ใช่ภาวะทางอารมณ์ที่เกิดจากความเป็นอาร์ตตัวแม่ แต่มีความเป็นไปได้ที่อาจเกิดจาก “อาการซึมเศร้าหลังคลอด” ซึ่งนี่เป็นปัญหาของคุณแม่มือใหม่ที่เจอได้บ่อยมาก มีทั้งที่ไม่รุนแรง เป็นแค่ระยะสั้นๆ หรืออาจเรื้อรังจนกลายเป็น “โรคซึมเศร้า” จนเกิดความคิดอยากฆ่าตัวตาย...เหมือนกับข่าวสุดช็อกของคุณแม่วัย 32 ปี ในรัฐมิสซูรี สหรัฐอเมริกา เมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมา!!

เช็กสิ! ที่ทั้งซึม ทั้งเศร้า เราเข้าข่าย..ระดับไหน?

ระดับ...ภาวะซึมเศร้า (Postpartum Blues หรือ Baby Blues)
เป็นช่วงภาวะที่อาจเกิดขึ้นภายใน 1 เดือน หลังจากคุณแม่คลอดทารก โดยอาการที่สังเกตได้ คือ อารมณ์ที่แกว่งไปมา แปรปรวนง่าย มีความวิตกกังวล อ่อนเพลีย อ่อนไหวง่าย และมักร้องไห้ไม่มีสาเหตุ ซึ่งภาวะซึมเศร้าหลังคลอดนี้จะกินระยะเวลาไม่เกิน 2 สัปดาห์ หากคุณแม่พบว่าอาการซึมเศร้าเรื้อรังนานเกินไปและไม่มีแนวโน้มว่าจะดีขึ้น อาจต้องระวังความเสี่ยงที่จะเป็น “โรคซึมเศร้า” ได้

ระดับ...โรคซึมเศร้า (Postpartum Depression)
หากปล่อยให้เกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดต่อเนื่องเกิน 2 สัปดาห์ ความรุนแรงของอาการจะเข้าสู่ “โรคซึมเศร้า” ซึ่งพบได้ในคุณแม่มือใหม่มากถึง 20% โดยลักษณะของอาการโรคซึมเศร้าหลังคลอดจะเหมือนกันกับโรคซึมเศร้าในคนทั่วไป คือ รู้สึกหดหู่ หม่นหมอง ขาดความสนใจในกิจกรรมที่เคยชอบ ความอยากอาหารลดลง หรืออยากกินตลอดเวลาและตลอดทั้งวัน นอนไม่หลับหรือนอนมากตลอดวันจนผิดปกติ รู้สึกไร้ค่า ไม่ชอบใจในตัวตนของตัวเอง และอาจร้ายแรงถึงขั้นคิดฆ่าตัวตายในที่สุด!!

รู้หรือไม่? ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด...ก็เกิดขึ้นกับคุณพ่อได้
นอกจากการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของฮอร์โมนหลังคลอดจะส่งผลต่อภาวะซึมเศร้าในคุณแม่มือใหม่ Dr.Christina Hibbert ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต ยังกล่าวว่า..การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนที่ลดลง และฮอร์โมนเอสโตรเจนที่เพิ่มขึ้นเหมือนกับคุณแม่หลังคลอดนั้น สามารถส่งผลให้คุณพ่อมีอาการซึมเศร้าหลังจากทารกคลอดออกมาแล้วได้เหมือนกัน โดยอาการที่สังเกตได้ คือ ปวดหัวจากความเครียด น้ำหนักตัวเปลี่ยนแปลง ไม่มีเรี่ยวแรง ขาดแรงจูงใจ เสี่ยงต่อการเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรม อย่าง การดื่มเหล้าหรือใช้ความรุนแรง ซึ่งพบว่าภาวะซึมเศร้านี้จะเกิดขึ้นสูงสุดในช่วง 3-6 เดือนหลังคลอด

มาเอาชนะอาการซึมเศร้าหลังคลอดกันดีกว่า..
สำหรับคุณแม่มือใหม่ท้องแรกหรือคุณแม่ที่ตั้งครรภ์ตอนอายุมาก อาจมีแนวโน้มที่จะมีอาการซึมเศร้าหลังคลอดได้ง่าย โดย พญ.ธาริณี ลำลึก สูตินรีแพทย์เฉพาะทางด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์ รพ.พญาไท 2 ได้ให้คำแนะนำในการเอาชนะอาการซึมเศร้าหลังคลอดว่า “วิธีบรรเทาภาวะซึมเศร้าหลังคลอดจะขึ้นอยู่กับระดับความเครียด ถ้าไม่รุนแรงมาก แพทย์จะแนะนำให้ใช้การพูดคุย เพราะคนรอบข้างก็ถือเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยลดความเครียดได้ โดยเฉพาะคนในครอบครัว ควรให้กำลังใจให้มากที่สุดเท่าที่จะสามารถทำได้ แต่หากเป็นความเครียดสะสม ควรรีบมาพบแพทย์เพื่อรับคำแนะนำ”

ไม่ว่าจะเป็นภาวะซึมเศร้าที่เกิดจากการสูญเสีย..หรือภาวะซึมเศร้าหลังคลอด กำลังใจจากคนรอบข้างก็ยังเป็นสิ่งที่สำคัญ คงเหมือนกับข้อคิดที่ได้จากหนังเรื่อง EQUALS ที่ทำให้เรารู้ว่า..มนุษย์ไม่สามารถอยู่ได้โดยปราศจาก “ความรัก”