ตรวจความเสี่ยงมะเร็ง สมอง หัวใจ...ต้องตรวจอะไรที่มากกว่าแค่ตรวจเลือด?
รู้มั้ยว่านอกจากการซักประวัติ ตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ ที่เราคุ้นเคยกันดีในการตรวจสุขภาพประจำปีแล้ว เดี๋ยวนี้เขาก็มีการตรวจสุขภาพแบบเฉพาะเจาะจงที่จะทำให้เรารู้ถึงความเสี่ยง สามารถตรวจเจอรอยโรค(ร้าย) ได้ตั้งแต่เนิ่นๆ โดยเฉพาะ 3 โรคร้ายแรงที่พบได้บ่อยและเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ อย่าง โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดหัวใจ และโรคที่ไม่มีใครอยากข้องเกี่ยวอย่างมะเร็ง(5).jpg)
วันนี้เราจึงอยากพาทุกคนไปทำความรู้จักกับการตรวจคัดกรองความเสี่ยง มะเร็ง สมอง หัวใจ กันแบบเจาะลึก ถ้าอยากรู้ว่าการตรวจแบบนี้เหมาะกับใคร และการตรวจต่ละอย่างช่วยทำให้เรารู้รอยโรคอะไรได้บ้าง ตามมาดูไปพร้อมๆ กันเลย
# ตรวจหลอดเลือดแดงที่คอ (Carotid Doppler Ultrasound) - คัดกรองโรคหลอดเลือดสมอง
ใครก็ตามที่มีปัญหาความดันโลหิตสูง ไขมันสูง มีแนวโน้มเป็นโรคเบาหวาน หรือมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคที่เกี่ยวกับหลอดเลือดสมอง ไม่ว่าจะเป็นผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ขาดการออกกำลังกาย ก็นับเป็นกลุ่มเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมองตีบตัน อันนำไปสู่การเป็นอัมพฤกษ์อัมพาต หรือถึงขั้นเสียชีวิตอย่างฉับพลันได้ทั้งนั้น แต่เราสามารถป้องกันและลดเสี่ยงได้ด้วยการตรวจหลอดเลือดแดงบริเวณคอ หรือที่เรียกว่า Carotid Doppler Ultrasound
เพราะการตรวจหลอดเลือดแดงที่คอด้วยวิธีนี้ เป็นการใช้คลื่นความถี่สูงที่เรียกว่าอัลตร้าซาวด์ โดยแพทย์จะทาเจลเย็นบริเวณคอในบริเวณที่จะตรวจ จากนั้นจะใช้หัวตรวจอัลตร้าซาวด์กดเบาๆ ถูไปมาเพื่อพิจารณาคุณภาพของหลอดเลือดแดงใหญ่ส่วนต้นทั้งด้านหน้าและด้านหลัง โดยกระบวนการทั้งหมดจะใช้เวลาประมาณ 20 นาที
ในขณะตรวจ แพทย์จะเห็นถึงคุณภาพในการไหลเวียนของเลือดว่าอยู่ในเกณฑ์ปกติหรือไม่ เห็นลักษณะของผนังหลอดเลือดว่าเรียบเนียนเป็นปกติดี หรือมีคราบหินปูน (Calcified Plaque) เกาะมากน้อยเพียงใด หากมีคราบหินปูนหรือไขมันเกาะผนังมากจนทำให้ผนังหลอดเลือหนาขึ้นหรือเริ่มมีภาวะตีบแคบ โอกาสที่เลือดจะไหลเวียนไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอก็มีมาก ซึ่งแพทย์จะมีเกณฑ์ในการพิจารณาเพื่อวางแผนป้องกัน หรือรักษาไม่ให้อาการลุกลาม เรียกได้ว่าเป็นการลดความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองตีบตัน หรืออัมพฤกษ์อัมพาต นั่นเอง
ถึงแม้โรคหลอดเลือดหัวใจ หรือกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน จะเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ของคนไทย แต่คนส่วนใหญ่มักไม่รู้ตัวว่ามีความเสี่ยงเพราะไม่มีอาการเตือนใดๆ ซึ่งที่จริงแล้วโรคนี้มีความเสี่ยงและพบมากขึ้นทุกปี โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคเรื้อรังอย่างความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง โรคอ้วน รวมถึงผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ และผู้ที่สูบบุหรี่จัดติดต่อกันมานาน
และแม้โรคนี้จะเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่ที่สำคัญที่สุดคือการสะสมของตะกรันไขมันบริเวณผนังหลอดเลือดหัวใจที่เมื่อเวลาผ่านไปจะหนาตัวขึ้นเป็นชั้นๆ จนมีลักษณะแข็งเป็นก้อนหินปูน โชคดีที่ภาวะเช่นนี้สามารถตรวจคัดกรองได้ด้วยการตรวจหาปริมาณหินปูนหรือแคลเซียมในหลอดเลือดหัวใจ (Coronary Calcium Score) โดยใช้เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ความเร็วสูง (CT Scan) ซึ่งเป็นการตรวจที่สะดวกและใช้เวลาเพียง 10 นาที โดยผู้เข้ารับการตรวจไม่ต้องฉีดสีสวนหัวใจ ไม่มีข้อห้ามในการปฏิบัติตัวทั้งก่อนและหลังตรวจ ไม่จำเป็นต้องงดน้ำ อาหาร หรือยา และเพราะเป็นการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงจึงมีความปลอดภัยไร้ผลข้างเคียง
โดยภาพที่ได้จากการตรวจนั้นจะแสดงให้เห็นถึงปริมาณหินปูนหรือแคลเซียมที่สะสมอยู่บริเวณผนังหลอดเลือดหัวใจว่ามีมากน้อยแค่ไหน เห็นคุณภาพการไหลเวียนของเลือด ซึ่งแพทย์จะอธิบายถึงค่าที่ตรวจวัดได้ ดังนี้
- calcium score = 0-400 หมายถึง มีโอกาสเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ หรือกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันในอนาคตอันใกล้ไม่มาก คืออยู่ในระดับต่ำถึงปานกลาง
- calcium score > 400 หมายถึง มีแนวโน้มเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ หรือกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ภายในระยะเวลา 2-5 ปี แม้ขณะนี้จะยังไม่มีอาการใดๆ ก็ตาม
.jpg)
# ตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องท้องส่วนบน (Ultrasound Upper Abdomen) - คัดกรองโรคมะเร็งตับและท่อน้ำดี
การตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องท้องส่วนบน จะช่วยให้แพทย์พบความผิดปกติของอวัยวะภายในช่องท้องที่อยู่เหนือระดับสะดือขึ้นไป ซึ่งไม่ว่าจะเป็นเพศชายหรือเพศหญิงก็สามารถตรวจได้
สำหรับใครที่มีอาการปวดท้องเรื้อรังแต่ยังหาสาเหตุไม่พบ หรือแม้แต่ผู้ที่ไม่มีอาการใดๆ แต่มีความเสี่ยงโรคมะเร็งตับหรือมะเร็งท่อน้ำดี เช่น มีประวัติเป็นพาหะหรือเคยได้รับเชื้อไวรัสตับอักเสบ หรือเป็นผู้ที่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ มีภาวะโรคอ้วน ก็ควรได้รับการตรวจเพื่อดูว่ามีภาวะตับแข็ง มีไขมันเกาะตับ หรือมีก้อนในตับหรือไม่ หากตรวจพบก้อน แพทย์ก็จะพิจารณาถึงส่วนประกอบของก้อนที่พบว่าเป็นเนื้อแบบใดหรือเป็นเพียงถุงน้ำ รวมถึงพิจารณาว่าควรทำการเจาะตัดเนื้อเยื่อบริเวณนั้นมาตรวจวิเคราะห์ต่อหรือไม่
ซึ่งการตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องท้องส่วนบนนี้ นอกจากจะเป็นการคัดกรองโรคที่เกี่ยวกับตับ อย่างมะเร็งตับหรือมะเร็งท่อน้ำดีแล้ว ยังช่วยให้เห็นความผิดปกติต่างๆ ของ ม้าม ตับอ่อน หลอดเลือดแดงใหญ่กลางลำตัว และสามารถตรวจพบนิ่วในถุงน้ำดี นิ่วในไต ได้อีกด้วย
และในหลายๆ เคส เมื่อมีการตรวจเลือดเพื่อคัดกรองมะเร็ง แล้วพบสารโปรตีน AFP ซึ่งเป็นสารบ่งชี้มะเร็งตับ หรือพบ CA 19-9 สารโปรตีนบ่งชี้มะเร็งตับอ่อน การตรวจอัลตร้าซาวด์ก็จะช่วยให้แพทย์เห็นความผิดปกติของอวัยวะนั้นๆ และอวัยวะโดยรอบได้ชัดเจนขึ้น ก่อนพิจารณาการตรวจเพิ่มเติมเพื่อยืนยันผล หรือวางแผนการรักษาต่อไป
# การตรวจดิจิตอลแมมโมแกรม (Digital mammogram) - คัดกรองโรคมะเร็งเต้านม
การตรวจดิจิตอลแมมโมแกรม (Digital mammogram) เป็นการตรวจเพื่อคัดกรองมะเร็งเต้านม ซึ่งพบมากเป็นอันดับหนึ่งของมะเร็งสตรี โดยผู้หญิงที่อายุ 35 ปีขึ้นไป ควรได้รับการตรวจอย่างน้อย 1 ครั้ง และเมื่ออายุ 40 ปีขึ้นไป ควรตรวจทุก 1-2 ปี แต่หากเป็นผู้ที่มีญาติสายตรงเคยเป็นมะเร็งเต้านมหรือมะเร็งรังไข่ หรือตนเองไม่เคยตั้งครรภ์หรือมีลูกคนแรกหลังอายุ 30 ปี เคยใช้ฮอร์โมนเพศหญิงมานานๆ มีภาวะโรคอ้วน หรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ อาจพิจารณาเริ่มตรวจให้เร็วขึ้น
การตรวจด้วยเครื่องดิจิตอลแมมโมแกรม แพทย์จะเห็นภาพเอกซเรย์ที่มีความคมชัดสูง จึงสามารถแยกความแตกต่างของไขมัน เนื้อเยื่อชนิดต่างๆ เห็นก้อนเนื้อแม้จะมีขนาดเล็ก เห็นจุดหินปูนหรือกลุ่มแคลเซียมที่เกิดจากมะเร็งท่อน้ำนมในระยะแรก ทำให้สามารถระบุตำแหน่งและค้นหาความผิดปกติเพิ่มเติมได้อย่างแม่นยำ ซึ่งจะช่วยให้มีการวางแผนการรักษาได้ทันที อันเป็นการเพิ่มโอกาสในการรักษามะเร็งให้หายขาดได้
ปัจจุบันการตรวจดิจิตอลแมมโมแกรม ได้รับการออกแบบให้มีการกดบริเวณเต้านมอย่างนุ่มนวล ใช้เวลาตรวจเพียง 10-15 นาทีเท่านั้น จึงลดปัญหาเรื่องความเจ็บ ทั้งยังมีความปลอดภัยสูงเพราะมีการใช้ปริมาณรังสีที่ต่ำกว่าในอดีตมาก
อย่ารอให้สาย เพราะ ‘โรคร้าย’ อาจป้องกันได้ ด้วยการตรวจคัดกรองที่ครอบคลุม
เพราะความเสี่ยงในการเกิดโรคร้าย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของมะเร็ง สมอง หัวใจ นี้สามารถเกิดได้กับทุกคน ทั้งตัวเราเองหรือแม้แต่คนในครอบครัว นอกจากการตรวจสุขภาพประจำปีโดยทั่วไปแล้ว การตรวจคัดกรองแบบเจาะลึกจึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรละเลย เพราะจะทำให้เรารู้เท่าทันความเสี่ยง และสามารถป้องกันความรุนแรงที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต
ซึ่งล่าสุด ทางเครือฯ BDMS ก็ได้ปล่อยแพ็กเกจ ‘BDMS Screening สมอง มะเร็ง หัวใจ’ การตรวจคัดกรองความเสี่ยงมะเร็ง สมอง หัวใจ ที่ตอบโจทย์คนรักสุขภาพ ตรวจได้ครบแบบครอบคลุม ทั้งการคัดกรองโรคหลอดเลือดสมอง (Carotid Doppler Ultrasound) การคัดกรองโรคหลอดเลือดหัวใจ (CT Calcium Score) และการตรวจดิจิตอลแมมโมแกรม หรืออัลตร้าซาวด์ช่องท้องส่วนบนที่คุณเลือกได้ ที่รวมมาในราคาเบาๆ เริ่มต้นเพียง 5,350 บาท จากราคาปกติ 23,430 บาท และพิเศษไปอีก เมื่อเป็นการกดซื้อครั้งแรกที่ Health Addict เพียงกรอกโค้ด HANEWLY ลดเพิ่มทันทีอีก 100 บาท!
