14 วิธีฝึกสมอง...ที่ทำให้คุณฉลาดขึ้น!

เชื่อมั้ยว่าการ "ออกกำลังกายสมอง" สำคัญพอๆ กับการออกกำลังกายเลยล่ะ เพราะนอกจากจะช่วยให้สมองเสื่อมช้าลงแล้ว ยังช่วยลดความเครียด ช่วยให้ความจำดี และยังทำให้เราฉลาดขึ้นอีกด้วย Dr. Lawrence Katz นักประสาทวิทยาจาก Duke University Medical Center สหรัฐอเมริกา ได้ค้นคว้างานวิจัยเกี่ยวกับการออกกำลังสมอง ที่เรียกว่า “Neurobic Exercise” เป็นการออกกำลังสมองที่จะเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของสมองได้อย่างเต็มที่ ด้วยประสาทสัมผัสทั้ง 5 คือการมองเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น รสชาติ และสัมผัส ช่วยกระตุ้นกล้ามเนื้อสมองหลายๆ ส่วนให้ตื่นตัว และส่งผลให้เซลล์ประสาทมีการเชื่อมโยงกันมากขึ้น เกิดการเรียนรู้สิ่งใหม่ ส่งผลให้เซลล์สมองแข็งแรงขึ้นได้



เพราะกิจวัตรประจำวันที่เราทำอยู่ทุกวันนี้ มาจากการสั่งการของจิตใต้สำนึก โดยที่สมองไม่ได้ถูกกระตุ้นให้เท่าไหร่ วิธีที่จะกระตุ้นสมองให้ออกกำลังกาย 14 วิธีนี้ จึงเป็นกิจกรรมที่เเปลกใหม่ ท้าทาย และซับซ้อนขึ้นกว่าเดิม บอกเลยว่าทำได้ทุกวัย ไม่ต้องอายุมากก็ทำได้ ถ้าพร้อมแล้วเรามาเริ่มกันเลยดีกว่า

1. แปรงฟันด้วยมือที่ไม่ถนัด 
ถ้าปกติแปรงฟันด้วยมือขวา ลองสลับมาใช้มือซ้ายดูสิ การใช้มือข้างที่ไม่ถนัดถือเป็นการบริหารสมองอีกซีกหนึ่ง ซึ่งนักวิจัยเห็นชัดเลยว่าเมื่อใช้งานมือข้างที่ไม่ถนัดจะทำให้คอร์เทกซ์ หรือเปลือกสมองมีการขยายตัว  นอกจากแปรงฟัน ลองเปิดฝาและบีบยาสีฟันด้วยมือข้างที่ไม่ถนัดดูสิ ถือเป็นแบบทดสอบกระตุ้นสมองยามเช้าก่อนออกไปทำงาน



2. หลับตาอาบน้ำ
การหลับตาอาบน้ำจะทำให้มือของเรารับรู้ผิวสัมผัสบนร่างกายของตัวเองได้มากกว่าปกติ ไม่เชื่อลองปิดตาตั้งแต่ตอนเปิดน้ำ ใช้ประสาทสัมผัสค่อยๆ ปรับอุณหภูมิ ไปจนถึงตอนถูสบู่แชมพูแล้วล้างออก ดูซิว่าสะอาดกว่าอาบน้ำแบบลืมตารึเปล่า 



3. ปรับเปลี่ยน Morning Routine 
เช่นปกติชอบทานข้าวก่อนค่อยแต่งตัว วันนี้ลองแต่งตัวก่อน หรือใครที่ชอบเปิดทีวีดูข่าวตอนเช้า วันนี้ลองเปลี่ยนไปเปิดช่องการ์ตูนเลย การเปลี่ยนกิจกรรมยามเช้าจะช่วยกระตุ้นให้สมองส่วนคอร์เทกซ์ทำงานเป็นบริเวณกว้างเลยล่ะ ซึ่งการทำงานของสมองส่วนนี้จะลดลงก็ต่อเมื่อเราทำเป็นรูทีนแบบนี้ซ้ำๆ กันทุกวัน 



4. วางของกลับหัว 
ลองหยิบของที่มองเห็นเป็นประจำ อย่างรูปครอบครัว, ปฏิทิน, หรือนาฬิกาตั้งโต๊ะมาวางกลับหัว ปกติเวลาที่เรามองของเหล่านี้ตั้งแบบปกติ สมองซีกขวาซึ่งทำหน้าที่ในเรื่องของการเข้าใจภาพสามมิติ  ทำให้คุณมองผ่านไปเลยแบบไม่ได้สนใจอะไร แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่เราเห็นมันกลับหัวล่ะก็ สมองซีกซ้ายที่เป็นสมองส่วนความคิดสร้างสรรค์จะถูกกระตุ้นและพยายามตีความทั้งรูปร่าง สี และความเชื่อมโยงกันของภาพที่เห็น 



5. เปลี่ยนที่นั่ง
เชื่อว่าสมาชิกแต่ละคนก็มักจะมีที่นั่งประจำของตัวเองบนโต๊ะอาหารที่บ้าน แต่วันนี้ต้องลองเปลี่ยนที่นั่งบ้างแล้วล่ะ การเปลี่ยนตำแหน่งที่นั่งจะทำให้เราได้ความรู้สึกใหม่ๆ เห็นมุมมองใหม่ หรือแม้แต่องศาการเอื้อมหยิบเกลือ พริกไทยก็เปลี่ยนไป ซึ่งคีย์ของวิธีการบริหารสมองก็คือการสร้างประสบการณ์ใหม่ๆ นั่นเอง


6. สูดกลิ่นหอมสร้างความแปลกใหม่
ลองหากลิ่นหอมใหม่ๆ ที่คุณชอบ อย่างกลิ่นวนิลลา, ลาเวนเดอร์, มิ้นต์ มาวางไว้ข้างเตียง ในห้องน้ำ หรือตู้เสื้อผ้าบ้าง เพราะกลิ่นหอมจะช่วยกระตุ้นวิถีประสาท (Neural Pathway) ใหม่ๆ ซึ่งวิถีประสาทพวกนี้เป็นเซลล์ประสาทที่เชื่อมต่อกันเป็นทอดๆ คอยทำหน้าที่ส่งกระเเสประสาทจากส่วนหนึ่งไปยังอีกส่วนหนึ่งของร่างกาย แถมกลิ่นหอมพวกนี้ยังช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายอีกด้วย 



7. ขับรถเปิดกระจก รับอากาศบริสุทธิ์
ถ้ามีโอกาสขับรถไปต่างจังหวัด หรือสถานที่ธรรมชาติอย่างภูเขา ทะเล ทุ่งนา เราขอแนะนำให้คุณเปิดกระจกเพื่อสูดกลิ่นและฟังเสียงธรรมชาติจากด้านนอกบ้าง เพื่อกระตุ้นสมองส่วน Hippocampus ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างความทรงจำระยะยาวและการกำหนดทิศทาง



8. เล่นทายเศษเหรียญในกระเป๋าสตางค์
ระหว่างรอรถติดไฟแดง ลองเอามือล้วงไปในช่องเก็บเหรียญ หรือเศษเหรียญที่อยู่ในกระเป๋าเสื้อ เพื่อสัมผัสและลองทายจำนวนเงินที่มี ปกติสมองของเราแยกแยะสิ่งของด้วยการมองเห็น แต่ถ้าเราลองแยกแยะสิ่งของด้วยการสัมผัส จะเป็นการกระตุ้นการทำงานของสมองบริเวณ Cortical ซึ่งมีส่วนสำคัญในกระบวนการสัมผัสไปยังระบบประสาท คล้ายกับการที่คนตาบอดอ่านตัวอักษรเบรลล์ ซึ่งใช้การประมวลผลจากการสัมผัสล้วนๆ



9. เล่นเกมส์ “10 อย่าง”
ลองคิดโจทย์ขึ้นมาเล่นๆ แล้วหาคำตอบที่ไม่ซ้ำกัน 10 ข้อ ตัวอย่างเช่นโจทย์คือยี่ห้อรถยนต์ เราก็ต้องคิดยี่ห้อรถยนต์ให้ได้ 10 ยี่ห้อไม่ซ้ำกัน Volvo, Mercedes-Benz, Mitsubishi, Mazda, Nissan, Porsche, Lamborghini, TOYOTA, Honda, Isuzu เป็นการบังคับให้สมองได้คิดกลับไปกลับมา ช่วยบูสต์พลังสมองให้แข็งแรงขึ้น



10. แสกนของในซุปเปอร์มาเก็ต 
ปกติแล้วเราอาจไม่ค่อยได้สังเกตเชลฟ์วางสินค้าที่อยู่นอกระดับสายตาสักเท่าไหร่ วิธีก็คือให้แสกนเชลฟ์สินค้าตั้งแต่ชั้นบนจนถึงชั้นล่าง หาสินค้าที่ไม่เคยเห็นมาก่อน หยิบขึ้นมาอ่านส่วนผสมและคุณสมบัติดู ไม่จำเป็นต้องซื้อก็ได้ แค่เป็นการเบิกเนตรให้เรารู้จักสินค้าใหม่ๆ ที่ต่างออกไปจากเดิมเท่านั้นเอง



11. รวมกลุ่มทำศิลปะ
รวมกลุ่มหาโจทย์สนุกๆ แล้วให้แต่ละคนวาดภาพของตัวเองออกมาภายใต้โจทย์เดียวกัน อย่างเช่น วาดอารมณ์ของคุณตอนนี้ วาดหน้าร้อนในแบบฉบับของตัวเอง ศิลปะช่วยกระตุ้นสมองส่วนอารมณ์ของเราได้ดี เพราะระหว่างที่กำลังครีเอทงานศิลปะหรือละเลงสีวาดภาพ นั่นคือสิ่งที่สะท้อนออกมาจากความคิดและจินตนาการในสมองของคุณ 



12. สื่อสารกับผู้คนบ้าง
งานวิจัยหลายชิ้นออกมาสนับสนุนว่า การขาดความสัมพันธ์เชิงสังคม หรือการขาดปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้าง จะส่งผลลบต่อการพัฒนาด้านทักษะทางปัญญา ใครที่ชอบซื้อสินค้าแบบกดตู้ ลองเปลี่ยนไปซื้อกับร้านที่มีคนขายบ้าง หรือใครที่กดเงินจากตู้ ATM เป็นประจำ ลองเดินไปถอนเงินที่เคาน์เตอร์ดู มันเป็นอีกความรู้สึกที่หุ่นยนต์ให้ไม่ได้เหมือนกันนะ


13. อ่านออกเสียง
เวลาที่อ่านหนังสือออกเสียง สมองทั้งซีกซ้ายและขวาจะกระตุ้นสมองชั้นนอกให้ทำงานไปพร้อมกัน ในขณะที่การนั่งอ่านทำความเข้าใจเงียบๆ คนเดียว จะกระตุ้นสมองชั้นนอกซีกซ้ายเท่านั้น แม้ว่าอ่านออกเสียงจะทำให้สปีดในการอ่านลดลง แต่มันจะช่วยบริหารสมองของคุณได้ดีทีเดียว ใครที่ไม่อยากอ่านออกเสียงมาลอยๆ แล้วก็หายไปแบบเปล่าประโยชน์ ลองโหลดแอพ Read For The Blind แอพอ่านหนังสือเพื่อคนตาบอด นอกจากได้บริหารสมองแล้วยังได้บุญไปอีกกก


14. ลองเมนูที่ไม่เคยกิน
หยุดสั่งเมนูโปรดแล้วเปิดใจกับเมนูใหม่ที่ไม่เคยกิน เพราะจมูกคนเราสามารถแยกกลิ่นที่แตกต่างกันได้เป็นล้านกลิ่น ซึ่งการรับกลิ่นเหล่านี้จะส่งข้อมูลไปยังสมองส่วนกลางของเรา ฉะนั้นอาหารรสชาติใหม่ๆ จะช่วยกระตุ้นให้เกิดการรับรสและความรู้สึกใหม่ๆ ในสมองได้ด้วย 

และนี่ก็เป็นวิธีการออกกำลังสมองที่ทำตามได้ง่ายๆ ยิ่งทำบ่อยก็จะช่วยลดความเสี่ยงโรคสมองเสื่อม แถมยังเพิ่มความฉลาดทั้งด้านอารมณ์และเชาวน์ปัญญาอีกด้วย รู้แบบนี้ต้องลองทำบ้างซะแล้ว!